Wielkości znamionowe wózków widłowych

Wózki widłowe to podstawowe urządzenia stosowane do przewożenia ładunków spaletyzowanych, które wykorzystuje się do obsługi towarów składowanych w magazynach, przeładunku, a często także do transportu wewnątrzzakładowego, np. w ramach przemieszczania surowców czy wyrobów między poszczególnymi operacjami technologicznymi. Wózki za sprawą odpowiedniego osprzętu mogą być użyteczne również przy przewozie materiałów w beczkach, belach, arkuszach i kręgach, a nawet rozmaitych ładunków dłużycowych.

Istnieją też rozwiązania, przy pomocy których można je przystosować do pracy z materiałami sypkimi albo przeznaczone do podnoszenia kontenerów. Używanie wózków jest nieodzowne przy szybkim ładowaniu samochodów ciężarowych i wagonów kolejowych. Są konieczne przy obsłudze magazynów wysokiego składowania, a także przy pracach przeładunkowych wykonywanych w terenie. Eksploatacja wózków widłowych daje szerokie możliwości z uwagi na ich wszechstronność, wybór odpowiedniego sprzętu wymaga jednak dopasowania jego typu i podstawowych parametrów użytkowych do rodzaju zadań, jakie mają być wykonywane. Oferta firm zajmujących się sprzedażą wózków widłowych obejmuje na ogół wiele różnych konstrukcji. Chodzi tu zarówno o budowę samego urządzenia, jak i o jego możliwości przeładunkowe. Przyjrzyjmy się bliżej typom wózków widłowych oraz przekonajmy się, które ich cechy mają największe znaczenie dla potencjalnego użytkownika.

Rodzaje wózków widłowych i stosowane w nich rozwiązania konstrukcyjne

Wózki widłowe to urządzenia klasyfikowane jako wózki jezdniowe, stosowane w tzw. ruchu przerywanym, a zatem uruchamiane w razie potrzeby wykonania konkretnego zadania. Są zaliczane do urządzeń podnośnikowych, czyli takich, które pozwalają nie tylko na przewóz ładunków między różnymi lokalizacjami, ale również na unoszenie go na znaczną wysokość. Jeśli chodzi o stosowane w nich rozwiązania konstrukcyjne, to wykorzystywane są różne typy masztów, będących elementami odpowiedzialnymi z transport pionowy, sposoby ich umiejscowienia, a także rodzajów napędów. Wózki widłowe mogą mieć maszty wewnętrzne stałe, w których karetka wraz z widłami poruszają się jedynie w obrębie niezmieniającej swojej wysokości konstrukcji lub wysuwane – w tym przypadku zwiększają one swoją wysokość w razie takiej potrzeby i występują jako maszty jedno-, dwu- albo trzystopniowe. Maszt może być ulokowany w taki sposób, że ładunek jest umieszczany między ramionami wyposażonymi w koła, tworzącymi ramę jezdną wózka, co sprawia, że ciężar ładunku jest rozłożony bliżej środka urządzenia, dzięki czemu zwiększa jego stabilność, a także w układzie nieobejmującym ładunku, kiedy to środek ciężkości przemieszczanej masy znajduje się poza obrębem urządzenia. Ważną cechą wózków jest położenie masztu względem kierunku przemieszczania się wózka. Produkowane są wózki czołowe, w których ładunek znajduje się z przodu urządzenia, a także wózki boczne i czołowo-boczne np. o konstrukcji przegubowej lub z obrotową karetką.

Wózki widłowe są dostępne z różnymi systemami kierowania. Podstawowe rozróżnienie obejmuje wózki prowadzone oraz wózki z kabiną kierowcy. Wózki prowadzone są najczęściej używane do obsługi magazynów jako tzw. wózki korytarzowe. Są one kierowane przy pomocy dyszla wyposażonego w mechanizmy sterowania zarówno jazdą, jak i układem podnoszenia ładunku. Wózki z miejscem dla kierowcy to zarówno urządzenia typowo magazynowe – miejsce dla osoby obsługującej jest tu na ogół bardzo ograniczone, a mechanizm podnoszenia znajduje się z boku, albo z przodu, lecz w układzie przegubowym – jak i uniwersalne wózki do wykorzystania w terenie i w pomieszczeniach.

Rodzaj mechanizmu podnoszenia ładunku wykorzystany w konkretnym wózku zależy od rodzaju prac, do jakich będzie on wykorzystywany. W przypadku, gdy ma on być przeznaczony do obsługi wąskich przestrzeni między regałami magazynowymi najczęściej wybierane są urządzenia, które są w stanie operować na niewielkiej powierzchni np. przegubowe lub mogące się przemieszczać w różnych kierunkach. Urządzenia bardziej uniwersalne, używane zarazem do przeładunków i obsługi magazynu, często wyjeżdżające na zewnątrz pomieszczeń magazynowych to zwykle klasyczne konstrukcje czołowe. W zależności od sposobu korzystania z wózka widłowego inny będzie też rodzaj zastosowanego napędu. W sytuacji, gdy wózki mają być eksploatowane wewnątrz pomieszczeń, na ogół wybiera się napęd elektryczny zasilany ładowanymi co jakiś czas akumulatorami. Dla wózków, które częściej wykonują zadania na zewnątrz lub pod wiatami czy też przejeżdżają zdecydowanie dłuższe dystanse, przeznaczone są silniki spalinowe – na ogół Diesle lub jednostki zasilane gazem LPG albo CNG. W zależności od miejsca pracy wózki mogą być wyposażone w kabinę zamkniętą – takie wyposażenie jest zwykle oferowane w dużych urządzeniach pracujących stale na zewnątrz – albo kabinę otwartą, w której przed skutkami utraty stabilności lub upadkiem ładunku chroni specjalnie wzmocniony dach i podtrzymujące go słupki.

Podstawowe parametry użytkowe wózków widłowych

Parametry wózków widłowych obejmują wiele różnych charakterystyk, jednak największe znaczenie mają tzw. wielkości znamionowe. Są one określane dla wszystkich wózków jezdniowych – dla wózków ciągnikowych, które służą do holowania dołączanych do nich przyczep, będzie to siła uciągu; dla wózków naładownych, przeznaczonych do przewozu ładunków umieszczanych na urządzeniu np. wózków platformowych czy wozideł  technologicznych będzie to nośność; dla wózków podnośnikowych, a więc wszystkich typów wózków widłowych – udźwig podawany w kilogramach. Udźwig wózka jest nominalną oraz maksymalną wielkością obciążenia, z jaką może on pracować, unosząc ładunek na konkretną wysokość i zachowując pełną stabilność. Wartości, jakimi można obciążać wózek, są podane w postaci diagramu, który pokazuje zależność dopuszczalnego obciążenia od odległości środka ciężkości ładunku od czoła wideł. Najczęściej ma on postać wykresu lub tabeli umieszczanej bezpośrednio na urządzeniu.

Ograniczenia wynikające ze zmiennego udźwigu wózka widłowego wynikają z dążenia do zachowania jego stabilności. W przypadku klasycznego wózka czołowego masa ładunku przenoszonego w pozycji transportowej czy podnoszonego na właściwą wysokość jest równoważona masą samego urządzenia oraz dodatkowo stabilizowana przez odpowiednie pochylenie masztu. Jeśli ładunek ma nietypowy kształt, który sprawia, że jego środek ciężkości znajduje się dalej od czoła wideł, masa, którą trzeba będzie zrównoważyć, będzie większa, ponieważ widły będą w tym przypadku odgrywały rolę dźwigni. Dla zachowania prawidłowych proporcji między obciążeniem wideł a masą wózka konieczne więc będzie zmniejszenie wagi unoszonego ładunku.